Od lat słyszy się o tym jak różne masowe zjawiska w branży transportowej podkopują cały sektor i doprowadzają do upadku kolejnych firm. Chcielibyśmy zwrócić uwagę na jedno z takich zjawisk, które w ostatnim czasie urosło do rozmiarów globalnego problemu. Chodzi o opóźnienia w płatnościach, które działają na niekorzyść branży logistycznej. Czy uda się w końcu znaleźć sposób na tą bolączkę?
Opóźnienia w płatnościach to istna plaga nie tylko w Polsce
Z badania przeprowadzonego przez BIG InfoMonitor wynika, że w pierwszym kwartale ubiegłego roku aż 54% małych i średnich firm transportowych było zmuszonych aby czekać na płatności ponad 60 dni od wyznaczonego terminu zapłaty. Ten wynik plasuje branżę transportową na szarym końcu rankingu dając najgorszy wynik spośród wszystkich sektorów rynku. Branża logistyczna jest jedną z najważniejszych gałęzi polskiej gospodarki. Dlatego też jeśli otrzymujemy wyniki konkretnych badań, które dają wyraźny sygnał o braku płynności finansowej w tym sektorze to zdecydowanie potrzebne jest tu pilne wsparcie. Można jednak przypuszczać, że tym razem wołanie o pomoc zostało wysłuchane i z pomocą mogą przyjść nowe przepisy. W życie wchodzą nowe regulacje w sprawie opóźnień w płatnościach i zostają one wdrożone zarówno na gruncie polskim jak i unijnym.
Z czego wynikają opóźnienia w płatnościach?
Długie terminy płatności to temat, z którym branża transportowa boryka się od lat. Zdecydowanie nie jest to bolączka jedynie ostatnich miesięcy. Dotychczas zrzucano to na karb specyfiki branży. Proces rozliczeń w sektorze logistycznym jest utrudniony ze względu na to że transport towarów to zadanie nie tylko długie i wieloetapowe ale także wymagające zaangażowania kilku podmiotów. Dodatkowo postępowanie wydłuża się w przypadku transakcji i przewozów międzynarodowych, które wcale nie są rzadkością, gdy niezbędne jest przesłanie oryginałów dokumentów przewozowych do płatnika, który ma swoją siedzibę poza Polską.
Gwałtowny wzrost zadłużenia i ryzykowne zlecenia
Dane BIG InfoMonitora nie pozostawiają złudzeń – w 2024 roku nastąpił dramatyczny wzrost przeterminowanych należności. Jeszcze pod koniec 2023 roku, problem opóźnień powyżej 60 dni dotyczył 27% firm z sektora TSL, by w pierwszym kwartale 2024 roku przekroczyć 50%. Skąd taka nagła zmiana? Prawdopodobnie, w obliczu kryzysu, firmy coraz częściej godzą się na ryzykowne zlecenia i gorsze warunki płatności, byle tylko utrzymać kontrahentów. Dodatkowo, rosnące zadłużenie branży TSL, które w 2023 roku wzrosło o 18% i przekroczyło 3 miliardy złotych, zmusza przedsiębiorców do podejmowania kroków, na które w innej sytuacji gospodarczej z pewnością by się nie zdecydowali..
Unijna rewolucja w odroczonych płatnościach- czy to koniec opóźnień w platnościach?
Wydaje się jasne, że dobrowolne skrócenie terminów płatności nie nastąpi. Konieczne są interwencje prawne, a na poziomie unijnym zmiany mogą nadejść już w bieżącym roku. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie, które zakłada maksymalnie 30-dniowy termin płatności od dostarczenia faktury i towaru. Wydłużenie do 60 dni będzie możliwe, ale wymaga pisemnej zgody obu stron. W wyjątkowych sytuacjach termin może wynieść nawet 120 dni. Przepisy mają wejść w życie w drugiej połowie 2025 roku. Czy unijne regulacje przyniosą realne zmiany? Zobaczymy. Pewne wątpliwości budzi dopuszczalne wydłużenie terminu do 60 dni, które może prowadzić do nadużyć.
Warto również wspomnieć o podwyższeniu rekompensat za koszty odzyskania należności. Kwoty wzrosły odpowiednio z 40 do 50 euro w przypadku długów w kwocie nie wyższej niż 1500 euro, z 70 do 100 euro za każdą pojedynczą transakcję handlową w wysokości od 1501 euro do 15 tys. euro oraz ze 100 do 150 euro za zwłokę w spłacie należności powyżej tej kwoty.
Polski rząd idzie o krok dalej – zaciągnięcie pasa w sprawie opóźnień w płatnościach
Polskie Ministerstwo Infrastruktury planuje radykalne zmiany. Chce ograniczyć terminy płatności w transporcie do 14 dni, z możliwością przedłużenia do 30 dni. Miałoby to ukrócić masowe opóźnienia w płatnościach w branży TSL. Projekt ustawy jest już w trakcie procedowania, ale wejdzie w życie nie wcześniej niż za dwa lata. Autorzy tłumaczą, że skrócenie terminów płatności ma na celu poprawę płynności finansowej firm transportowych. Jest to kluczowe w obecnej, trudnej sytuacji na rynku.
Finansowanie zewnętrzne – sposób na opóźnienia w płatnościach?
Zmiany prawne to szansa na poprawę sytuacji, ale ich wdrożenie potrwa. Do tego czasu branża TSL musi radzić sobie sama, korzystając z usług finansowych. Przedsiębiorcy z branży transportowej najczęściej korzystają z kredytów obrotowych oraz leasingu. Jednak coraz większą popularnością cieszy się faktoring, który jest usługą finansowania faktur, niezależną od stóp procentowych i zdolności kredytowej. Co więcej z usługi faktoringu mogą korzystać również firmy z krótkim stażem na rynku.
Skrócenie terminów płatności to szansa na lepsze jutro dla branży transportowej, która w ostatnim czasie targana była wieloma kryzysami. Jednak skuteczność nowych przepisów wciąż budzi pewne wątpliwości. Czy rozwiązania prawne zaproponowane przez ustawodawców były słuszne przekonamy się za kilka lat.
